Elke woensdag vind u hier een leuk weetje over uw apparaten in en om het huis. Om uw familie, vrienden en collega's mee te verbazen. Vandaag: wist u dat het scheerapparaat is uitgevonden dankzij dysenterie? Of althans... we weten het niet helemaal zeker.
Jacob Schick en het scheerapparaat
Zoals wel vaker bij wat oudere uitvindingen zijn er een paar versies van dit verhaal, en dat maakt het lastig om te achterhalen wanneer het scheerapparaat precies uitgevonden is. In ieder geval wijzen alle verhalen naar een Amerikaanse kolonel genaamd Jacob Schick.
Als zoon van de eigenaar van een mijn was hij op zijn 16e al verantwoordelijk voor een groot stuk spoorlijn (naar die mijn) en rond zijn 21e ging hij bij het leger. Hij zag daar hoe geweerclips verwisseld werden, wat hem op het idee bracht van gelijkwaardig verwisselbare scheerkopjes voor scheermessen (wat we tegenwoordig zo ongeveer de normaalste zaak ter wereld vinden, was dat toen zeker nog niet). Zo hoefde mensen de mesjes zelf niet aan te raken als ze verwisseld moesten worden. Dit leverde hem een dusdanig succes op dat hij zijn droom kon realiseren, het produceren van zijn uitvinding: het elektrisch scheerapparaat. Maar wanneer kreeg hij dit idee?
Uitgevonden in 1910
In één versie van het oorsprongsverhaal is het scheermes als concept al meer dan een eeuw oud, bedacht in 1910. Schick, officieel gestopt met zijn militaire carrière (hij heeft zich nog binnen hetzelfde decennium opnieuw voor dienst gemeld), zwierf rond in Alaska en British Columbia op zoek naar goud. Bij de opgravingen raakt hij op een bepaald moment gewond. Hij kon zich hierdoor moeilijk scheren aan de wastafel en tijdens zijn herstel had hij tijd genoeg om de eerste ruwe ontwerpen te maken voor wat later het elektrisch scheerapparaat zou worden.
Stel je niet meteen de scheerapparaten voor die we nu kennen: het was een relatief lomp apparaat waar een scheermes met een flexibele kabel aangedreven werd door een losse motor die zo groot was als een forse sinaasappel. Je had twee handen nodig om het apparaat vast te houden: één voor de scheermachine en één voor de motor. Schick was echter overtuigd van zijn genie en stuurde de ontwerpen naar verschillende fabrikanten. Die zagen meteen dat het een onhandig ding was en de eerste ontwerpen werden dan ook geweigerd.
Of toch uitgevonden in 1905?
Zelf schijnt Schick beweerd te hebben dat de uitvinding al uit 1905 stamde. Hij kwam terug van zijn legerdienst - toen als luitenant - in de Filippijnen met ernstige dysenterie en ook in deze versie van het verhaal was scheren aan de wastafel een onmogelijke taak. Na zijn herstel werd hij naar Alaska gestuurd om tot 1910 voor het leger telegraaflijnen aan te leggen. Uiteindelijk ging hij in 1910 dan toch uit dienst en tussen 1916-1918 weer terug, als kapitein en uiteindelijk dus als kolonel. In de tussentijd was hij dus een tijdje goudzoeker en druk bezig het elektrisch scheerapparaat een werkelijkheid te maken.
Patent in 1930
Kijk, daar is-ie dan! In 1928 als patent ingediend en in 1930 officieel geregistreerd: het scheerapparaat van Jacob Schick. In 1925 richtte hij eerst Magazine Repeating Razor Co. op om met de productie van de verwisselbare scheermesjes zijn geld te verdienen, een zaak die hij in 1928 verkocht aan de American Chain & Cable Company om verder te gaan met het elektrisch scheermes waar hij nog altijd zo stellig in geloofde. En terecht: zijn patent lijkt in veel opzichten al op de moderne scheerapparaten die we nu kennen. Met een veiligheidsroostertje en heen-en-weer bewegende scheermesjes in een scheerkop op het handvat. Eindelijk was scheren zonder water en zeep uitgevonden.
Was het een succes? Nee, de verkoop ging slecht tot de Schick Dry Shaver, Inc. in 1930 een model introduceerde dat je met één hand kon vasthouden. In het decennium dat volgde werden er steeds nieuwe modellen uitgebracht met andere innovaties en het succes groeide mee. In 1940 ging het bedrijf naar Delaware onder de naam Rainbow, Inc., in 1946 werd de naam Schick, Inc. en dit ging tot '81 door toen het bedrijf de naam veranderde naar Norelco. Norelco betekende zoveel als North American Philips [electrical] Company: jazeker, inmiddels was het Nederlandse Philips zich ermee gaan bemoeien. Zij waren ook al een tijdje bezig met scheerapparaten (met roterende mesjes, onder de inmiddels beroemde naam Philishave) en andere machines maar moesten in de USA onder een andere naam opereren.
Andere patenten en Norelco
Norelco bestaat nog en is nog steeds een label van Philips. Het richt zich ook nog steeds primair op scheerproducten en het bedrijf zit in Stamford, op de plek waar Schick destijds zijn eerste fabriek startte. Het merk wordt al een jaar of tien langzaam uitgefaseerd als Philips Norelco en zal uiteindelijk gewoon Philips gaan worden.
En Schick? Die vond ook nog een boot uit die in ondiep water gebruikt kon worden, en een verbeterde puntenslijper, maar het scheerapparaat was een zekere hit. Hij werd steenrijk tot de belastingdienst zijn zaken ging onderzoeken, toen verhuisde hij al zijn geld naar de Bahamas en verkaste zelf haastig naar Canada. Je zou kunnen zeggen: toen scheerde hij zich weg...
